“Problem yoksa problem vardır.” benim Yalın Üretim Felsefesi’nde çok sevdiğim bir sözlerden bir tanesidir. Daha önce paylaştığım “Örgütsel Sessizlik” içeriğinde de problemlerin paylaşılmamasının sebeplerinden bahsetmiştim. Bu yazıda ise çözüm üretimi konusunda sayın Prof. Dr. C. Ruhi Kaykayoğlu hocamızdan yeni öğrendiğim bir teoriden bahsedeceğim.
Sorunsuz projeler yoktur. İhtiyacımız olan tüm analizler ve veriler parmaklarımızın ucunda olsa bile, bazen ileriye doğru bir yol göremeyebiliyoruz. Böyle zamanlarda karşılaştığımız sorunlara yaratıcı çözümler geliştirmemiz gerekebiliyor. Beyin fırtınası ise aklımıza ilk gelen yöntemlerden bir tanesi oluyor. Ancak beyin fırtınası, sezgiye ve ekip üyelerinin mevcut bilgilerine bağlıdır ve sonuçları genellikle öngörülemez ve tekrarlanamaz.
TRIZ ise sezgiden çok mantık, veri ve araştırmaya dayalı bir problem çözme felsefesidir. Proje ekipleri için yaratıcı problem çözmeyi hızlandırmak için binlerce mühendisin geçmiş bilgi ve ustalığından yararlanır. Yaklaşımı, problem çözme sürecine tekrarlanabilirlik, öngörülebilirlik ve güvenilirlik getirir ve bir dizi güvenilir araç sunar.
TRIZ nedir?
TRIZ kısaltması aslen Rusça “теория решения изобретательских задач” kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır ve dilimizde “Yaratıcı Problem Çözme Teorisi” anlamına gelmektedir. TRIZ 1946’da Genrich Saulovich Altshuller ve meslektaşları tarafından 40.000’den fazla patentin incelenmesi sonucu geliştirilmiş mantığa ve verilere dayalı sorun kalıplarına odaklanan sistematik bir çözüm yöntemidir.
TRİZ teorisinin işaret ettiği en önemli sonuç, teknolojik ilerlemenin bir takım öngörülebilir kalıpları izlediği açıklamasıdır. Bir başka ifadeyle sorunlara ve çözümlere farklı ve sistematik bir bakış yoludur.
Bir patent inceleme uzmanı olan Genrich Altshuller, icatların ve yaratıcılığın rasgele veya şans eylemleri olmadığını düşünmüş ve bu düşüncesine desteklemek için kanıtlar aramıştır. Bu doğrultuda başarılı yenilikler için standart bir süreç geliştirmeyi hedeflemiştir. Çalıştığı patent enstitüsünde patent alan buluşları inceleyerek patentli yeniliklerin% 98’inin zaten bilinen bir ilkeye dayandığını, yalnızca % 2’sinin gerçekten (% 98’in dışında kalan) yeni buluşlar olduğunu görmüştür.
TRIZ, gelişime ayak uydurabilmek ve problem çözmek için “5 Temel İlke” ve “40 Standart Yöntem” sunmaktadır. TRIZ bu prensip ve ilkelerle bizi olaylara farklı ve sistematik bir şekilde bakmaya zorlamaktadır.
Temel İlkeleri
1. İdeal Final Sonuç Aranmalıdır
Kutunun dışında düşünmek ideal bir sonuca ulaşmak için iyi bir yoldur. TRIZ insanları bir sorunun çözümüyle ilgili olarak hemen tatmin olmamaya, daha ideal bir çözüm aramaya ve her zaman daha iyi fikirlere açık olmaya teşvik etmektedir.
2. Mevcut ve Maliyetsiz Kaynaklar Kullanılmalıdır
TRİZ’e göre en iyi fikre ulaşmak için çok para yatırmaya gerek yoktur. Yenilik mevcut ve maliyetsiz kaynaklarla gerçekleştirilebilir. Çoğu kez çözüm çok yakınınızdadır.
3. Çözümler Zaten Mevcuttur
Triz’e göre benzer problemler benzer çözüm algoritmalarına sahiptir. Bu, problemin iyi tanımlanmasını hayati bir duruma getirmektedir. TRIZ bu doğrultuda kişilerin sorunları iyi tanımlamalarına yardımcı olmaktadır. Sorunların iyi tanımlanması da çözüm aramalarını ve çözüme ulaşmalarını kolaylaştırmaktadır.
4. Evrim Süreçleri Belli Kalıplar İçinde Olmaktadır
Sistemler rastgele gelişmemektedir. Teknolojinin gelişmesinde öngörülebilir sabit kalıplar vardır.
5. Problemdeki Temel Çelişkiler Tespit Edilmelidir
TRIZ ile algoritmik yaklaşımlar kullanılarak eski sistemlerin iyileştirilmesi ve yeni sistemlerin geliştirilmesi sağlanmaktadır. Ancak problem çözümü çoğu kez bir şeyi iyileştirirken diğer bir şeyin kötüleşmesi şeklinde çelişkilerle karşılaşmamıza neden olmaktadır. Örneğin bir arabanın hızını artırırken, arabanın yakıt kullanma veriminin düşmesi bir çelişki örneğidir.
TRIZ öylesine derin bir teori ki tek bir yazıda anlatmak ne yazık ki mümkün değil. 😀 Umarım farkındalığınızı arttırmıştır.🙏🏻
Sağlıklı günler, selamlar.
Kaynaklar:
